MDMA & XTC | Party, Therapie en Veiligheid

Ecstasy: een naam die meteen beelden oproept van pulserende muziek, dansende menigtes en een euforische samensmelting van lichaam en geest. Al sinds de jaren ’80 heeft deze “partypil” een onuitwisbare stempel gedrukt op de clubcultuur, variërend van verborgen underground feesten tot de immense festivalpodia van vandaag. Maar achter die kleurrijke pillen, koosnaampje “Molly” en het intense gevoel van verbondenheid schuilt een fascinerende wereld van chemische variaties, risico’s, misvattingen en zelfs therapeutische mogelijkheden. In dit artikel ontrafelen we de vele lagen van ecstasy: van de geschiedenis en samenstelling tot de werking, effecten en maatschappelijke discussie, zodat je beter begrijpt wat er nu écht achter dat magische pilletje schuilt.

Wat is Ecstasy?

Ecstasy is een recreatieve drug die meestal in pil- of poedervorm voorkomt. De werkzame stof waar we het over hebben is MDMA (3,4-methyleendioxymethamfetamine). Maar ecstasy en MDMA zijn niet hetzelfde.

MDMA vs. ecstasy

Hoewel de termen vaak door elkaar worden gebruikt, is er een belangrijk verschil: MDMA is de werkzame stof, terwijl ecstasy een pil of poeder is die MDMA kan bevatten, maar ook andere stoffen.

Ecstasy in de Partyscene

Ecstasy staat bekend om zijn stimulerende en empathogene effecten, wat betekent dat je vaak meer energie, verbondenheid en geluk ervaart. De samenstelling van ecstasy kan echter variëren. 

Puur MDMA wordt vaak 'molly' genoemd, terwijl ecstasypillen soms versnijdingsmiddelen zoals cafeïne, speed of andere stoffen bevatten.

Ecstasy ken je waarschijnlijk onder een van de volgende namen:

• X, Molly of “e”
• Pillen / snoepjes
• Love drug, adam
• Flips, beans, sweeties of rolls

XTC, of dus eigenlijk ecstasy, is sinds de jaren ’80 dé drug in de partyscene. Van de underground ravecultuur tot commerciële festivals. De oorsprong van MDMA ligt in 1912, toen het werd ontwikkeld door het farmaceutisch bedrijf Merck voor iets heel anders dan voor recreatieve doeleinden. Het duurde tientallen jaren voordat Alexander (Sasha) Shulgin het spulletje herontdekte in 1965. En pas in 1978, na een onderzoek over de effecten, werd MDMA pas bekend in de clubcultuur. 

Ecstasy is synoniem voor muziek, dans en een gevoel van verbondenheid en liefde. Maar het is niet alleen maar feest. Molly heeft namelijk ook een donkere kant en een hele positieve kant die vrijwel onbelicht blijft. Ecstasy staat symbool voor vrijheid en de populariteit heeft geleid tot vragen over veiligheid en gebruik. Vandaag de dag blijven de onbetwiste partypillen het onderwerp van maatschappelijke en wetenschappelijke discussie. Laten we eerst eens kijken wat het eigenlijk is en hoe het werkt.

Wat zit er in Ecstasy?

Ecstasy-pillen kunnen naast MDMA een breed scala aan andere stoffen bevatten. De samenstelling varieert per pil en is vaak afhankelijk van de productie. Enkele veel voorkomende toevoegingen of vervangende stoffen zijn:

Stimulerende stoffen

1. Cafeïne - Wordt vaak toegevoegd om de stimulerende werking van de pil te versterken.

2. Amfetamine (speed) - Verhoogt energie en alertheid, maar kan ook extra stress op het lichaam zetten.

3. Methamfetamine - Een sterker stimulerend middel dat risico’s zoals hartkloppingen en paranoia kan vergroten.

Andere entactogenen en psychedelica

1. MDA - Een stof verwant aan MDMA, met meer psychedelische eigenschappen.

2. 2C-B - Een mild psychedelisch middel, soms aanwezig in lage doses.

Onderdrukkende of dissociatieve stoffen

1. Ketamine - Een dissociatief middel dat de ervaring kan veranderen of verwarrend kan maken. Lees hier meer over keta, de K-hole en de werking van ketamine.

2. PCP - Phencyclidine of “angel dust”. Ook een dissociatief narcotisch middel dat sterke verwarrende hallucinaties en stuiptrekkingen kan veroorzaken.

Versnijdingsmiddelen

1. Suikers en vulstoffen - Zoals lactose of mannitol, om de pil volume te geven.

2. Paracetamol - Soms toegevoegd voor een pijnstillend effect.

Risicovolle en gevaarlijke stoffen

1. PMMA (para-Methoxymethamphetamine) - Een gevaarlijke stof die de werking van MDMA nabootst, maar langzamer werkt en giftiger is. Daardoor lijkt het alsof de pil niet werkt en ben je eerder geneigd om “bij te nemen”, wat kan leiden tot overdoses.

2. PMA (para-methoxyamfetamine) - Een soortgelijk risico als PMMA, met een grotere kans op overdosering en dodelijke gevolgen.

De Werking van MDMA

Zoals je ziet is de lijst met stoffen die in ecstasy kunnen zitten al best lang, maar verre van compleet. Ecstasy is dus eigenlijk een verzamelnaam voor pillen of poeders die MDMA bevatten, maar ook andere dingen. De inhoud is in ieder geval niet gestandaardiseerd.

De gewenste hoeveelheid MDMA voor een prettige dosis is 80 tot 120 mg voor iemand van 80 kilo. Dan zit je op een dosis die effectief is, maar relatief veilig. Met MDMA is er altijd een kans op een overdosis en op vervelende bijwerkingen.

MDMA beïnvloedt namelijk de hersenen door serotonine, dopamine en noradrenaline vrij te maken. Deze neurotransmitters veroorzaken de bekende pieken in geluk, energie en zintuiglijke waarneming, maar ook de dalen die je vaak tot een dag of twee erna ervaart. Verder heeft MDMA indirect invloed op het “knuffelhormoon” oxytocine. 

Dinsdagdip

Een XTC-kater staat bekend als de “dinsdagdip” om die reden. Als je zaterdag tot diep in de nacht aan het feesten bent geweest, komt de XTC-kater vaak op dinsdag. Omdat je door je serotonine voorraad heen bent, voelt het als een stevige depressie. Gelukkig duurt het maar een dag. 

Meestal voel je je op woensdag weer beter. Er zijn drie supplementen die je kunt nemen om de dinsdagdip te overleven:

1. Een partysupplement zoals Tripsitter.
2. L-tryptofaan*
3. 5-HTP*

*Belangrijk bij de laatste twee is dat je minimaal 24 uur na de laatste pil, paddo of peyote moet wachten voordat je L-tryptofaan of 5-HTP inneemt. Deze supplementen boosten namelijk de aanmaak van serotonine, waardoor je in combinatie met MDMA of andere serotonine-verhogende middelen in een levensgevaarlijke situatie terecht kunt komen. Niet tegelijk innemen dus, maar minimaal 24 uur wachten. Dan is er niks aan de hand.

Entactogenen: Wat zijn dat?

MDMA behoort tot de groep van entactogenen. Stoffen die naast stimulatie ook gevoelens van empathie en verbondenheid opwekken. Om die reden worden ze ook wel empathogenen genoemd. Deze groep drugs valt niet onder klassieke psychedelica zoals LSD, omdat ze minder hallucinogeen zijn, maar ook niet onder amfetaminen vanwege hun unieke werking op serotonine. Andere voorbeelden van entactogenen met een vergelijkbare werking:

• MDA (3,4-methyleendioxyamfetamine)
  Een verwant middel aan MDMA met vergelijkbare, maar iets meer psychedelische effecten.
• MDEA (3,4-methyleendioxyethylamfetamine)
  Ook bekend als "Eve"; minder stimulerend dan MDMA, maar nog steeds empathogeen / entactogeen.
• MBDB (N-methyl-1-(1,3-benzodioxol-5-yl)-2-butanamine)
  Ook wel "Eden" genoemd; een mildere variant van MDMA met vergelijkbare empathogene effecten.
• 6-APB (6-(2-aminopropyl)benzofuran)
  Bijgenaamd "benzofury"; een synthetisch entactogeen met langdurige en MDMA-achtige effecten.
• Methylon (3,4-methyleendioxymethcathinon, bk-MDMA)
  Een variant van MDMA met vergelijkbare maar mildere effecten.
• 5-APB & 5-MAPB (5-(2-Aminopropyl)benzofuran & 5-(2-methylaminopropyl)benzofuran)
  5-MAPB staat bekend om zijn stimulerende, euforische en entactogene effecten en kan dienen als een soort vervanger voor ‘echte’ MDMA. Hierdoor is hij in populariteit gestegen als research chemical die eenvoudig online verkrijgbaar is. 5-APB is meer stimulerend en euforisch. Beide drugs worden sinds 2010 verkocht als designerdrug.

Effecten

Een typische en meest ideale ervaring op MDMA opent de deur naar een meer intense en oprechte beleving van emotie. Gebruikers beschrijven vaak een diepe golf van euforie die zich al binnen het eerste uur aandoet. Dit gevoel gaat gepaard met een ongekend vertrouwen in zichzelf en anderen, alsof muren die normaal emoties afschermen plots verdwijnen. Je kunt dingen zeggen die je normaal misschien niet durft, maar die vanuit een oprechte en warme plek in jezelf komen. Het is alsof je hart en hoofd volledig op één lijn zitten.

Muziek voelt onder invloed van MDMA alsof het rechtstreeks door je lichaam stroomt. De bas trilt door je borst, de melodieën lijken speciaal voor jou geschreven en elke noot is een intens genot. Daarom werkt MDMA ook zo goed in een feestelijke setting. Het versterkt de band met de mensen om je heen en dansen voelt als een gezamenlijke viering. Ook kan een simpele aanraking volstaan om je vervuld te doen voelen van liefde en connectie.

De wereld lijkt even perfect – zonder zorgen, zonder angsten. Alles draait om het moment: je zintuigen staan op scherp, gesprekken worden betekenisvol en zelfs vreemden kunnen aanvoelen als vrienden die je al je hele leven kent. Het is een staat van pure aanwezigheid en menselijkheid die voor veel gebruikers onvergetelijk blijft.

MDMA met je partner

Om al deze redenen kan MDMA ook fantastisch zijn om samen met je partner te gebruiken en elkaar beter te leren kennen. Ego verdwijnt en authenticiteit blijft overeind. En omdat iedere aanraking voelt alsof het gemeend en oprecht is, kun je een hele nieuwe dimensie ontdekken tijdens de seks.

Hoe lang duurt MDMA / ecstasy?

• Onset: Het werkt binnen 20-60 minuten na inname.
• Duur: 4-6 uur, afhankelijk van de dosering.
• Na-effecten: Vermoeidheid, stemmingswisselingen en soms een 'suikerdip'. Tot enkele dagen.

Bijwerkingen

Droge mond, kaakklemmen, hartkloppingen en misselijkheid komen vaak voor. De dag erna ervaren veel mensen een “dip”, veroorzaakt door uitgeputte serotoninereserves.

Gevaren van MDMA

Als we ons beperken tot pure MDMA; de gewenste stof in ecstasy, dan hoeven we alleen te kijken naar de werking en niet zozeer naar de risico’s van de zuiverheid van ecstasy. Het belangrijkste gevaar van MDMA zit hem in de massale vrijgave van serotonine in de hersenen, het stijgen van de lichaamstemperatuur en verhoogde hartslag en bloeddruk.

Er zijn levensgevaarlijke combinaties die kunnen leiden tot het zogenaamde serotoninesyndroom. Een van de symptomen is het oncontroleerbaar stijgen van de lichaamstemperatuur. Neem nooit MDMA / ecstasy als je SSRI’s of tricyclische antidepressiva neemt. MAO-remmers en andere drugs die iets met je serotonine huishouding doen zijn ook zeer gevaarlijk. Denk aan psychedelica als 2C-B, LSD, DMT of paddo’s. Verder moet je de inname van supplementen die de dinsdagdip verzachten precies timen. Eerder schreven we al over 5-HTP en L-tryptofaan. Neem die 24 uur na de laatste pil in voor de beste effectiviteit, zonder zorgen over serotoninesyndroom.

Recent onderzoek & MDMA therapie

Recente studies hebben de potentie van MDMA onderzocht in therapieën tegen PTSS (posttraumatische stressstoornis). Onder gecontroleerde omstandigheden blijkt het een effectief hulpmiddel te zijn om trauma’s te verwerken. De setting is altijd veilig, met professionals die begeleiding bieden.

Microdosing met MDMA wordt ook onderzocht, hoewel de wetenschap hierover nog niet sluitend is. Nieuwere studies hebben veel van de ouderwetse “anti-drug” mythen ontkracht, zoals de claim dat MDMA gaten in je hersenen zou veroorzaken.

Is Ecstasy legaal?

Slechts in uitzonderlijke gevallen kan MDMA legaal zijn in de wereld:

• Canada: Gedecriminaliseerd tot 2,5 gram in British Columbia (2023-2026), elders verboden.
• Australië: MDMA is legaal op recept voor PTSS sinds 2023, maar verder verboden. Kleine hoeveelheden zijn gedecriminaliseerd in het Australian Capital Territory.

In Nederland staat het vooralsnog op Lijst 1 van de Opiumwet en noemen we het daarom een “harddrug”. Bezit en verhandeling zijn dus strafbaar. Overtreding kan leiden tot gevangenisstraffen, geldboetes of andere sancties. In andere Europese landen gelden vergelijkbare regels.

Maar hoe komen zoveel mensen er dan aan? Hoe kan het zoveel worden gebruikt als het niet legaal verkrijgbaar is? Ecstasy wordt net als andere illegale recreatieve middelen in drugslabs gemaakt. Daarom is er een crimineel circuit rond ecstasy, zijn de prijzen hoog is het relatief moeilijk te krijgen van een betrouwbare bron. Daarom is er een gevaar voor jou als gebruiker: er is geen controle op wat erin zit.

Ecstasy testen

Zoals je eerder hebt kunnen lezen, varieert de kwaliteit van ecstasy enorm, wat risico’s met zich meebrengt. Om je pillen of poeder te laten testen zijn er testservices zoals die van het Trimbos-instituut in Nederland. Die bieden veilige en anonieme tests aan. Testen kan voorkomen dat je onbewust gevaarlijke stoffen binnenkrijgt.

Zelf ecstasy testen? Er zijn verschillende XTC en MDMA tests die je kunt kopen waarmee je eenvoudig zelf je ecstasy kunt testen. Bijvoorbeeld op zuiverheid of versnijdingsmiddelen.

Ecstasy in het nieuws

Ecstasy haalt regelmatig de krantenkoppen, vaak vanwege ongelukken of criminaliteit rondom productie en handel. Maar ook positieve berichten, zoals het potentieel voor MDMA-therapie, verschijnen steeds vaker. Het blijft een onderwerp dat media-aandacht trekt vanwege de invloed op gezondheid en samenleving.

Natuurlijke en legale ecstasy-alternatieven

Voor wie de risico’s van MDMA wil vermijden, zijn er natuurlijke alternatieven. Kanna, een Zuid-Afrikaanse plant, staat bekend om zijn milde euforische en ontspannende werking. Het werkt net als MDMA op de serotonine huishouding. Andere opties zijn natuurlijke stimulerende middelen zoals guarana en cacao, die een lichtere en veiligere ervaring bieden, maar die hebben bij lange na niet het effect dat MDMA heeft.

Kanna

Kanna (Sceletium tortuosum) bevat stoffen zoals mesembrine, die de heropname van serotonine mild remt. Een beetje zoals SSRI antidepressiva dus. Dit leidt tot een subtiele verbetering van de stemming, ontspanning en soms een lichte euforie, zonder overweldigende effecten. Kanna wordt traditioneel gebruikt door Zuid-Afrikaanse stammen, en het wordt steeds populairder als legaal alternatief voor MDMA. 

MDMA daarentegen stimuleert een massale afgifte van serotonine, dopamine en noradrenaline, wat een intens gevoel van euforie, verbondenheid en energie opwekt. Terwijl kanna vooral rustgevend en subtiel is, is MDMA veel krachtiger en actiever, maar ook zelden zuiver. En dat gaat gepaard met meer risico’s en bijwerkingen.

Magic Truffels

Andere natuurlijke smartdrugs die een ecstasy-achtige component hebben zijn de klassieke psychedelica als DMT en ayahuasca, san pedro en peyote cactussen, LSD, LSA, paddo’s en magic truffels. Magic truffels zijn het makkelijkste in gebruik. Je kunt ze gebruiksklaar kopen, mits je in een land woont waar we ze heen mogen versturen. 

Zowel MDMA als magic truffels beïnvloeden de stemming en perceptie door in te werken op het serotoninesysteem. Beide middelen kunnen gevoelens van verbondenheid, euforie en introspectie opwekken. Magic truffels veroorzaken een natuurlijk psychedelisch effect, dat meer gericht is op visuele hallucinaties en diepgaande bewustzijnsveranderingen dan op de verbinding met anderen en je omgeving. Om die reden raden we met klem af om magic truffels of andere psychedelica in dat rijtje te gebruiken op feesten. Bewaar die voor thuis in een veilige en vertrouwde omgeving.

Veelgestelde vragen over MDMA en Ecstasy

Te lang, niet gelezen? Geen probleem. Hier zijn in het kort je vragen beantwoord.

• Wat is MDMA?
  MDMA is de actieve stof in ecstasy, bekend om zijn stimulerende en empathogene effecten.
• Wat is MDA?
  MDA is een verwant middel dat iets psychedelischer werkt dan MDMA.
• Is XTC hetzelfde als Ecstasy of MDMA?
  XTC is een andere naam voor ecstasy. Ecstasy kan MDMA bevatten, maar dat is niet altijd het geval. MDMA is het stofje met de effecten.
• Hoe herken je Ecstasy pillen?
  Aan de hand van vorm, kleur en logo, maar testen is de enige zekerheid. Er zijn veel verschillende kleurtjes, vormpjes en afdrukken in omloop.
• En Ecstasy poeder?
  Poeder gaat in omloop is kristalzuivere MDMA, maar het kan ook versnijdingsmiddelen bevatten. Soms zijn die middelen heel gevaarlijk, maar het kan ook zoiets als poedersuiker zijn.
• Kun je Ecstasy snuiven?
  Ja, maar het kan branden in de neus en is minder gebruikelijk.
• Hoe lang werkt Ecstasy?
  Gemiddeld 4-6 uur. Het werkt binnen 20 minuten tot een uur na inname als je een pil inneemt. Bij snuiven bijna direct maar werkt het korter. Neem nooit meer als je denkt dat het na een uur niet werkt. Daardoor belanden mensen op de intensive care.
• Is Ecstasy verslavend?
  Fysieke verslaving is zeldzaam, maar psychologische afhankelijkheid kan voorkomen.
• Kun je ook pure MDMA kopen? Is dat hetzelfde als Ecstasy?
  Ja, pure MDMA is verkrijgbaar, maar ecstasy bevat soms andere stoffen. De vraag is alleen of het daadwerkelijk pure MDMA is, of dat het alleen maar marketing is.
• Is Ecstasy harddrugs?
  Ja, het staat op lijst 1 van de Nederlandse Opiumwet.
• Hoe ziet MDMA eruit?
  Als kristalpoeder of pilvorm.
• Kun je Ecstasy of MDMA microdosen?
  Er wordt mee geëxperimenteerd, maar het is geen gangbare praktijk.
• Waarom wordt Ecstasy in therapie gebruikt?
  Vanwege het wegnemen van blokkades in je emoties, kan het therapie versterken en versnellen.
• Welke drugs lijken op Ecstasy?
  MDA, 6-APB en andere entactogenen. 2C-B is meer psychedelisch. 3-MMC en 4-FA lijkt meer op Speed.